Er was de tachtigjarige oorlog (1568-1648), de vrijheidsstrijd van ons land tegen Spanje. Op 26 juni 1572 trokken de Watergeuzen Gorcum binnen, nadat zij op 1 april daarvoor Den Briel hadden veroverd op de Spanjaarden. Onder leiding van de meedogenloze anti-roomse Lumey werd de plaatselijk katholieke geestelijkheid gevangen genomen; onder hen waren elf franciscanen, een dominicaan, twee norbertijnen en vijf wereldheren, 19 mannen dus. De pastoor van Gorcum, Leonardus van Veghel, was hun woordvoerder. De bevolking was godsdienstvrijheid toegezegd, maar aan die belofte hielden de Geuzen zich niet. Er werd met de 19 heen en weer gezeuld, ze werden mishandeld, opgesloten in de smerigste omstandigheden, en uiteindelijk "berecht”. Dat laatste bestond uit een "twistgesprek” tussen enkele geestelijken, twee protestantse predikanten en enkele geuzen. Er dreigde een glansrijke overwinning voor de Gorcumse priesters en ondanks de heftigste bedreigingen bleven de 19 geestelijken trouw aan hun geloof. In de nacht van 8 op 9 juli werden ze overgebracht naar een boerenschuur in Rugge, net buiten Den Briel en een voor een naakt opgehangen. Hun lichamen werden daarna onteerd en verminkt, maar uiteindelijk toch begraven. Later werden hun stoffelijke resten alsnog opgegraven en werden relieken verspreid. In 1675 werden de Martelaren van Gorcum zalig verklaard door paus Clemens X en in 1867 verklaarde paus Pius IX hen heilig. Elk jaar rond 9 juli wordt een bedevaart gehouden naar Den Briel; |
Muziek:
Ik vond een lied "Martelaren van Gorcum”, geschreven naar aanleiding van 150
jaar heiligverklaring (uit 2017 dus).
Ook een lied met dezelfde titel van Arie
Bonefaas.
En niet te vergeten "Het Martelarenlied” op muziek van J. Darwall en
met tekst van Ko Schuurmans.
Ook Luther schreef een Martelarenlied, maar dat
gaat over andere martelaren.
Er zijn diverse toneeluitvoeringen gemaakt over de
geschiedenis en de belevenissen van de Martelaren van Gorcum, o.a. met en door
jongeren.
Pastor Nico Smit